Zoeken in deze blog

vrijdag 1 januari 2010

Manetho.


......Beeld van Ptolemeus II, uit het Louvre, Parijs



Manetho was een Griekstalige Egyptenaar, die leefde zo’n 250 jr. v. Chr. De naam Manetho stamt waarschijnlijk af van het oud Egyptische woord nmiw-hr , hetgeen letterlijk vertaald iets van houder van paarden betekent, maar met een iets andere klank archivaris zou kunnen betekenen. Hij zou zijn geboren in Sebennytos, ook in het Egyptisch bekend als Tjebnutjer. Sebennytos was de hoofdstad van Egypte tijdens de 30e dynastie. De tegenwoordige stad Sammanud aan een zijarm van de Nijl, die later is dichtgeslibd. Hij was werkzaam als hogepriester in Heliopolis, tijdens de regeringsperiode van de Ptolemaeërs. Heliopolis was de stad waar de farao’s werden ingehuldigd. Ook al veranderde de hoofdstad van Egypte vele malen, het bleef een soort van heilige stad, die veelvuldig tijdens een begrafenisritueel door de dode werd bezocht. Hij schreef in het Grieks de Egyptische Geschiedenis, de Aigyptiaka,een driedelig boekwerk, welke hij opdroeg aan koning Ptolemaeus II. Hij wilde de Egyptische en Hellenistische culturen samenbrengen.
 Door zijn werk als priester in de tempel had hij toegang tot de archieven van de tempel. De teksten die in zo’n tempel werden bewaard, varieerden van mythologische teksten tot officiële lijsten van koningen en belangrijke gebeurtenissen. Ook werden er wiskundige berekeningen, formules en wetenschappelijke gegevens omtrent de constellatie van planeten en sterren bewaard. Gezien de veelsoortigheid van deze informatie is het niet onwaarschijnlijk dat Manetho een mixture heeft gemaakt van geschiedkundige informatie met mythische verhalen. Ook de indeling in dynastieën is achteraf deels gerelateerd aan belangrijke gebeurtenissen in de ontwikkeling van Egypte en deels bepaald door de hereditaire lijn der heersers.

Zijn uitvoerige werk behandelt de periode van de Egyptische geschiedenis vanaf de Mythische periode tot aan 323 jr. v. Christus. Hij maakte de dynastieën indeling en de drie hoofd perioden van achtereenvolgens het Oude Rijk, het Middenrijk en het Nieuwe Rijk. Volgens zijn geschriften zou hij inzicht hebben gehad in de officiële lijst der koningen. Het officiële werk van Manetho is helaas verloren gegaan. Maar later hebben andere auteurs delen van zijn werk overgenomen, zodat veel informatie bewaard is gebleven. Wel zijn bij het overnemen van teksten fouten gemaakt die voor een deel zijn terug te brengen door meerdere overgenomen teksten met elkaar te vergelijken. Manetho maakt een indeling bestaande uit 31 dynastieën en eindigt met de dood van Alexander de Grote in 323 jr. v. Christus. Er zijn later vele bekende geschiedschrijvers geweest die hem als informatie bron hebben gebruikt. Zoals Flavius Josephus (100 jr. na Chr.), Eusebius van Caesarea (300 jr. na Chr.) en Georgius Syncellus (800 jr. na Chr.). Verder nog het werk van Sextus Julius Africanus, die leefde ca 225 jr. na Chr. Hij studeerde in Alexandrië en schreef een geschiedenis van de wereld, van de schepping tot het jaar 221 na Christus, volgens zijn berekening een periode van 5723 jaren.

Latere geschiedschrijvers hebben het werk van Manetho aangevuld en sommige gedeelte weggelaten uit politieke en religieuze motieven. Helaas is er omtrent het leven van Manetho weinig bekend, maar hij is de meest belangrijke geschiedschrijver aan wie wij onze inzichten omtrent de Egyptische heersers te danken hebben.

J.J.v.Verre.